Czy małżonkowie mogą sporządzić wspólny testament?

Testament małżeński nazywany też testamentem wspólnym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej jest dokumentem nieważnym. Oznacza to, że zgodnie z prawem testament sporządzony w domu lub w kancelarii notarialnej może dotyczyć woli tylko jednej osoby. Wyjaśniamy, kiedy testament traci ważność, co powoduje, że dziedziczenie odbywa się na zasadach ustawowych.

 

Czy dwie osoby mogą sporządzić jeden testament?

 

W niektórych krajach np. w Niemczech możliwe jest sporządzenie tzw. testamentu małżeńskiego. Dokument ten wyraża wolę dwóch osób, które dzielą swój majątek zgodnie z własnymi przekonaniami lub wskazują współmałżonka jako jedynego spadkobiercę. W Polsce taki testament nie jest ważny, bo narusza zasady obowiązującego na terenie RP prawa spadkowego. Zgodnie z obowiązującym prawem testament jest ważny, gdy zawiera rozporządzenia jednego spadkodawcy. Oznacza to, że dokument sporządzony przez dwie osoby zawsze uważany jest za testament nieważny, więc spadkobiercy dziedziczą na zasadach ustawowych. Są od tej reguły pewne wyjątki np. jeżeli został sporządzony testament małżeński (testament wspólny), a także testament sporządzony tylko przez jednego ze współmałżonków. Wówczas prawidłowo sporządzony dokument jednego ze współmałżonków zachowuje ważność. Sytuacja ta może też dotyczyć obojga współmałżonków i zakładać np. sporządzenie testamentu z poświadczeniem notarialnym i bez poświadczenia notarialnego - wówczas sporządzone osobno testamenty zachowują ważność, a wspólny dokument, nawet jeżeli jego treść jest identyczna jak testamentów sporządzonych oddzielnie, jest nieważny.

 

Czym różni się testament małżeński od testamentu wzajemnego?

 

Ze względu na to, że polskie prawo nie uznaje ważności testamentu, który został sporządzony przez więcej niż jedną osobę, można zdecydować się na spisanie dwóch testamentów wzajemnych, które powołują współmałżonka do odziedziczenia całego majątku (prawo uwzględnia w takiej sytuacji zachowek dla innych spadkobierców). Testament wzajemny jest dokumentem ważnym ze względu na swoją formę, co sprawia, że po śmierci jednego współmałżonka drugi otrzyma całość jego majątku, o ile pominięci w testamencie spadkobiercy nie będą wnosić o zachowek.