Kiedy notariusz może odmówić wykonania czynności notarialnej?

Czynności notarialne muszą zostać dokonane zgodnie z przepisami obowiązującego prawa. Z tego względu, jeżeli istnieją określone przesłanki, notariusz może odmówić ich wykonania, powołując się na zapisy ustawy Prawo o notariacie. Odmowa wykonania czynności notarialnej ma na celu zabezpieczenie interesów stron oraz ochronę samego notariusza. Wyjaśniamy, w jakich sytuacjach można spotkać się z odmową wykonania czynności notarialnych.

Jakich czynności notarialnych dokonuje notariusz?

Notariusz jest osobą, na której ciąży wyjątkowa odpowiedzialność. Dokonywane w kancelarii notarialnej czynności notarialne powodują określone skutki prawne, dlatego muszą być przeprowadzanie zgodnie z obowiązującymi przepisami. Do najczęściej wykonywanych czynności notarialnych zalicza się m.in.:

• spisywanie testamentów,
• akty poświadczenia dziedziczenia,
• protokoły np. otwarcia spadku,
• umowy sprzedaży nieruchomości,
• umowy darowizny,
• umowy zniesienia współwłasności,
• umowy deweloperskie,
• majątkowe umowy małżeńskie,
• pełnomocnictwa,
• umowy i statuty.

Każdy z powyższych aktów notarialnych powoduje określone skutki prawne, które powinny być zgodne z obowiązującym prawem i interesem stron oraz porządkiem publicznym, dobrymi obyczajami i zasadami współżycia społecznego.

W jakich sytuacjach notariusz może odmówić wykonania czynności notarialnych?

Oprócz przepisów prawa, które określają obowiązki notariusza, na odmowę wykonania czynności notarialnej ma także wpływ jego indywidualna ocena. Ma to miejsce np. gdy podejrzewa, że jedna ze stron nie ma świadomości, jakie skutki prawne wiążą się ze spisaniem aktu notarialnego. Z odmową sporządzenia aktu notarialnego możemy spotkać się, gdy m.in.:

• notariusz stwierdzi błędy w przedstawionych mu dokumentach, które rzutują na ich zgodność z obowiązującym prawem,
• przedstawione dokumenty nie są prawomocne,
• czynność notarialna narusza przepisy obowiązującego prawa lub jest niezgodna z zasadami współżycia społecznego,
• umowa może doprowadzić do pokrzywdzenia jednej ze stron,
• notariusz podejrzewa, że zgłaszająca się do niego osoba lub osoby mogą nie być w pełni władz umysłowych,
• strona bądź strony umowy mają problemy ze złożeniem oświadczenia lub nie mogą tego zrobić ze względu np. na problemy z komunikowaniem się z otoczenia,
• notariusz podejrzewa, że jedna ze stron działa pod naciskiem,
• zachodzą inne przesłanki, które mogą skutkować naruszeniem prawa i być przyczyną unieważnienia aktu notarialnego oraz pociągnięcia notariusza do odpowiedzialności.