Na jakich zasadach jest regulowana odpowiedzialność notariusza?

Zawód notariusza leży do jednych z najbardziej cenionych zawodów zaufania publicznego. Dzieje się tak, ponieważ dokumenty, które sporządzają notariusze stanowią dokumenty prawne. W praktyce oznacza to, że powodują one skutki prawne dla podmiotów w nich zawartych. Tak szeroki zakres obowiązków przekłada się na odpowiedzialność. Właśnie dlatego notariusze mogą być pociągnięci do odpowiedzialności na gruncie prawa karnego, cywilnego i dyscyplinarnego.

Odpowiedzialność karna

Notariusz (czyli osoba posiadająca status funkcjonariusza publicznego) ponosi odpowiedzialność karną z tytułu naruszenia tajemnicy okoliczności sprawy. Oprócz tego mogą być wobec niego wyciągnięte konsekwencje na podstawie art. 231 §1 kodeksu karnego, który mówi, że funkcjonariusz publiczny, który przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2 tego artykułu zaostrza karę (od roku do 10 lat) w sytuacji, gdy czyn ten dokonany został w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. Natomiast w razie popełnienia powyższego czynu nieumyślnie (wskutek lekkomyślności lub niedbalstwa), sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, jeżeli wyrządzona szkoda jest istotna.

Odpowiedzialność cywilna

Odpowiedzialność cywilną notariuszy reguluje art. 49 Prawa o notariacie. Artykuł ten mówi o obowiązku zachowania staranności w wykonywaniu czynności notarialnych, które powinny wiązać się z fachowością i uzasadnioną dociekliwością notariusza. Odpowiedzialność w tym przypadku opiera się na zasadzie winy umyślnej i nieumyślnej (spowodowanej lekkomyślnością), która traktowana jest z większą surowością.

Odpowiedzialność dyscyplinarna

Odpowiedzialność dyscyplinarna jest rodzajem odpowiedzialności wewnętrznej, czyli wyciąganej wewnątrz korporacji zawodowej. Notariusz może odpowiadać za przewinienia zawodowe, uchybienia powadze lub godności zawodu oraz niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 1 § 1. Karami dyscyplinarnymi mogą być: upomnienie, nagana, kara pieniężna, pozbawienie prawa do prowadzenia kancelarii.