Nietypowe formy sporządzania testamentów. Co wolno, a czego nie?

Testament jest rozporządzeniem własnym majątkiem na wypadek śmierci, który powinien być sporządzony zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Większości z nas z testamentem kojarzy się dokument spisany przez spadkobiercę własnoręcznie lub przed notariuszem. Jednak według prawa istnieją też inne, szczególne sytuacje, w których może on być sporządzony również w innych formach. Jedną z nich jest forma ustna. Kiedy można sporządzić taki testament i w jaki sposób to zrobić, aby był ważny?

Testament ustny

Pierwszą nietypową formą rozporządzenia majątkiem na wypadek śmierci jest testament ustny. Jest to możliwe w przypadku ryzyka wystąpienia rychłej śmierci lub w sytuacji, w której sporządzenie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe bądź mocno utrudnione. Warunkiem przekazania ostatniej woli w ten sposób jest obecność przynajmniej trzech świadków. W takiej sytuacji jeden ze świadków lub osoba postronna powinien spisać oświadczenie spadkodawcy, które następnie ma być podpisane przez spadkodawcę i co najmniej dwóch świadków. Na dokumencie powinna oczywiście zostać zawarta data i miejsce jego sporządzenia. Jednak taki dokument z różnych przyczyn może nie zostać spisany. Istnieje wówczas możliwość złożenia zgodnych zeznań przed sądem przez minimum dwóch świadków w ciągu sześciu miesięcy.

Testament podróżny i testament wojskowy

Kolejną wyjątkową formą testamentu jest testament sporządzony podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym. W tym przypadku niezbędna jest obecność co najmniej dwóch światków, a spadkodawca musi oświadczyć swoją wolę dowódcy lub zastępcy dowódcy statku. Podobnie jak w przypadku testamentu ustnego, wola spadkodawcy powinna być spisana oraz odczytana – tym razem przez dowódcę lub zastępcę. Niezbędna jest również data i miejsce oraz podpisy. Jeśli spadkodawca nie jest w stanie podpisać dokumentu, wówczas należy zanotować powód. W wyjątkowych sytuacjach może zostać sporządzony testament ustny.

Testament wojskowy może być sporządzony tylko w czasie mobilizacji lub wojny albo przebywania w niewoli przez osoby wymienione w Rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 30 stycznia 1965 r. w sprawie testamentów wojskowych (w formie przewidzianej Rozporządzeniem).

Warto pamiętać, że istnieje kilka czynników, które mogą wpłynąć na stwierdzenie nieważności testamentu. Są to sytuacje, gdy testament został sporządzony w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji, pod wpływem błędu lub groźby. Jeśli macie Państwo jakiekolwiek pytania związane z prawem spadkowym, zapraszam do kontaktu z moją kancelarią notarialną.